Toen Jim’s naam in een externe wedstrijd tegen Kijk Uit in Oudewater werd verbasterd tot Jim Reet, sprak hij kalm: “I prefer the English pronunciation.” Het was een van de zeldzame keren dat Jim engels sprak. Vanaf het moment dat hij op de club kwam sprak hij Nederlands alsof hij dat al tientallen jaren gewoon was. Hij beklaagde zich er eens over dat Nederlanders desalniettemin toch overschakelden op het engels, wanneer ze een accent meenden te horen. Jim had een liefde en talent voor talen. Niet alleen was zijn Nederlands en Frans uitstekend, ook Arabisch wist hij te lezen.
Veel sprak Jim niet over Groot Brittanië, maar liet toch af en toe blijken op bepaalde zaken trots te zijn. Zo leerde hij ons allerlei engelse uitdrukkingen, waarvan “do bears shit in the woods” mij het best is bijgebleven. Ook vond Jim het Indiase eten in Nederland maar matig. Daar hadden ze in het Britse imperium toch meer kaas van gegeten. Hij zou weleens echt Indiaas voor mij koken. Wellicht dat tijdens het koken er een dekseltje van een potje met pittige kruiden was gevallen. Het was voor mij in ieder geval de laatste keer dat ik bij Jim Indiaas heb gegeten.
Jim kwam op de club in 1990 en deed direct al van zich spreken door in seizoen ‘90/‘91 als eerste naam op het Peerdeman bord te te verschijnen. Dit bord was dat seizoen voor het eerst ingesteld en erop zouden de namen moeten prijken van illustere clubleden die de club het best hadden vertegenwoordigd in externe wedstrijden.
Jim was een enorme aanwinst voor schaakclub Woerden. Hij behoorde tot de top van de club en een paar decennia lang was hij een serieuze kandidaat voor een club kampioenschap. In de seizoenen 1993/1994, 1995/1996 en 2008/2009 heeft Jim deze titel daadwerkelijk op zijn conto geschreven. Het zouden er gemakkelijk meer geweest kunnen zijn als hij continu was blijven schaken. Maar dat was niet het geval. Af en toe had Jim helemaal genoeg van het wedstrijdschaak en stopte ermee. De eerste keer waren we verbijsterd. Hoe kan iemand die zo van schaken houdt er zomaar mee stoppen? Echt stoppen met schaken deed Jim niet. Na een tijdje pakte Jim de draad weer op. Dit ritueel heeft zich een aantal keren herhaald en we zeiden dan tegen elkaar: “Hij komt wel weer terug.” Want Jim kon het inderdaad niet laten.
Thuis stond er altijd een bord op tafel met een stelling uit het boek dat er geopend naast lag. Een van de vele boeken uit zijn uitgebreide verzameling. Het was onbegonnen werk om je op een partij tegen Jim voor te bereiden. Iedere keer was het een verrassing uit welk boek Jim nu weer een venijnige pointe in petto had. Ik heb schakers horen verzuchten dat ze het gevoel hadden dat ze vanaf zet 1 al achter de feiten aan liepen.
Achter het bord toonde Jim zich de spreekwoordelijke sportieve Engelsman. En wanneer het achteraf eens niet helemaal naar wens was verlopen, was daar dikwijls de nodige zelfspot. “Ik dacht lang na over een slechte zet en koos daarom zonder na te denken een nog slechtere”, was één van zijn beroemde uitspraken. Dat een partij soms belandde in een rommelige fase waarin alle mooie bedoelingen met één ongelukkige zet teniet gedaan konden worden, stoorde Jim. Het was wellicht daarom dat hij soms het wedstrijdschaak verwisselde voor de rustige analyse thuis.
Terwijl hij zelf aan het spelen was, volgde Jim ook nog wat er verder om zich heen gebeurde en wist na afloop haarfijn te vertellen waar je kansen had laten liggen of compleet verloren had gestaan. Toen ik eens aan het spelen was tegen een clubgenoot, die we uit piëteit maar TS. zullen noemen, kwam Jim langs lopen. Ik was zelf even daarvoor even bij de partij weg gelopen. Hij keek verbaasd naar het bord, keek eens goed op het notitie formulier en keek mijn tegenstander daarna indringend aan. Die nam toen met een rood hoofd zijn zet terug en deed de zet die hij in eerste instantie had uitgevoerd.
Jim was onderdeel van het team dat in 2012 historie schreef door voor het eerst in de toen 70 jarige historie kampioen te worden van de promotie klasse van de SGS, waardoor Woerden voor het eerst mee mocht doen aan de nationale KNSB competitie. Woerden bleek nog net een maatje te klein en degradeerde dat seizoen gelijk. Het eerste team viel uit elkaar en de spelers vertrokken naar alle windstreken. Toen in 2018 Woerden weer landelijk mocht spelen, kwamen de top spelers weer terug. Ook Jim was van de partij, ondanks dat hij inmiddels naar Wijchen was verhuisd, toch niet bepaald naast de deur. Ook het seizoen erna heeft Jim nog twee wedstrijden meegedaan. Het lopen werd toen wat lastiger en Jim moest er toen helaas mee stoppen. In maart 2022 speelde Woerden 1 thuis tegen Almere 2. Terwijl wij aan het schaken waren, kwam Jim ons plotseling bezoeken. Hij wilde wel weer eens zien hoe het met ons ging. Dat was de laatste keer dat Jim de club bezocht.
Het fijne van een schaker is, dat er een mooie nalatenschap is van schaakpartijen. Zo kunnen we nog terug lezen welke urenlange discussie we hebben gevoerd en terug denken aan de avonturen die we samen achter het bord toen hebben beleefd.
Eén ervan is deze.
Jim Reed (2022) – Marcel Schröer (2080)
Woerden Interne Competitie 2009/2010
1.c4 e5 2.g3 Nf6 3.Bg2 d5 4.cxd5 Nxd5 5.Nf3 Nc6 6.Nc3 Nb6 7.O-O Be7 8.a3 O-O 9.b4 f6 10.d3 Be6 11.Rb1
Het Engels was één van Jim’s geliefde openingen. Het lijkt allemaal vrij onschuldig wat wit doet, maar achter Tb1 zit de diepe strategie dat er ooit een stuk vervelend stuk op c5 komt dat geslagen moet worden. De toren staat dan ineens perfect.
11.. Nd4 12.Nd2 c6 13.Nde4 Nd5 14.Bb2 Qd7 15.Nc5 Bxc5 16.bxc5 Nxc3 17.Bxc3 Rfe8 18.Bxd4 exd4
Zwart heeft wat onzorgvuldig gespeeld. De pion op d4 houdt de witte stelling onder controle, maar is ook kwetsbaar. Jim gaat nu de druk op de pion op b7 en de pion op d4 combineren.
19.Qc2 Rad8 20.Rb4 Qe7 21.Bf3 Bc8 22.Rc1 Qe5 23.Qa4 a6 24.Qb3+ Kh8
De druk op beide pionnen is nu maximaal. Hoe gaat wit nu verder. Jim besluit tot een perfect getimed positioneel kwaliteitsoffer. Daarna vallen de zwarte pionnen als rijpe appelen van de boom.
25.Rxb7! Bxb7 26.Qxb7 Rb8 27.Qxc6 Rec8 28.Qxa6 Rxc5 29.Rc4 Rxc4 30.Qxc4 h5 31.h4 g5??
Zwart stond al niet goed, maar met g5 maakt zwart het nog veel erger. Het is niet zwart die een koningsaanval start, maar juist wit die de koningsstelling binnen dringt. Al snel blijkt dat wit de extra pionnen niet eens nodig heeft, maar de loper over de witte velden een monster is. Wit maakt het vakkundig af.
32.Qf7 gxh4 33.Be4 f5 34.Bxf5 Qg7 35.Qxh5+ Kg8 36.Qxh4 Ra8 37.Kg2 Rxa3
38.Be6+ Kf8 39.Qd8# 1-0
